3 Liceum Ogólnokształcące | Po co komu Sienkiewicz? Od Witolda Gombrowicza po Henryka Sienkiewicza w 170. rocznicę urodzin pisarza.

8 marca, 2017
Łukasz Iwański

Po co komu Sienkiewicz? Od Witolda Gombrowicza po Henryka Sienkiewicza w 170. rocznicę urodzin pisarza.

Miniony rok, 2016, upływał uczniom klas akademickich literacko, między innymi pod znakiem Henryka Sienkiewicza i Wisławy Szymborskiej. W obchody 170. rocznicy urodzin pisarza swoimi działaniami włączyli się również uczniowie uczniowie klasy IIId oraz IId.

Pierwszorzędny pisarz drugorzędny?

We wrześniu minionego roku uczniowie kl.IIId zostali zapoznani z zadaniem, z którym przyszło im się zmierzyć tuż przed świętami Bożego Narodzenia. Dotyczyło ono sądu W. Gombrowicza na temat pisarstwa H.Sienkiewicza. Pomysł zadania zrodził się podczas zwiedzania muzeum pisarza w Woli Okrzejskiej (poniżej zdjęcia muzeum w Woli Okrzejskiej i Kopiec Sienkiewicza).

W listopadzie minionego roku uczniowie uczestniczyli w lekcji muzealnej w poznańskim Muzeum Literackim H. Sienkiewicza, z której notka pojawiła się na szkolnej stronie internetowej oraz zapoznali się z treścią wykładu ,,Jak czytać Sienkiewicza? prof. Ryszarda Koziołka, który był gościem Poznańskiego Festiwalu Fabuły.

Wreszcie po wprowadzeniu na zajęciach j.polskiego postaci i twórczości W. Gombrowicza uczniowie poznali opinią autora ,,Ferdydurke” na temat pisarstwa H. Sienkiewicza (zawartą na kartach ,,Dzienników”) , by zaprezentować swoje stanowisko, ćwicząc jednocześnie umiejętności sprawdzane podczas maturalnego egzaminu z j. polskiego na poziomie rozszerzonym. I tym sposobem od rocznicy urodzin pisarza przeszliśmy do eseju i wypowiedzi argumentacyjnej. Trzy najlepsze głosy, notatka z wykładu prof. R. Koziołka w załączeniu.

Z kolei uczniowie kl.II d wysłuchali wykładu doktora Marka Wedemanna na temat Horyzontu światopoglądowego w ,,Quo vadis”, z którego sprawozdanie przygotowała uczennica kl.IId, Aleksandra Plewa.

Z Sienkiewiczem- do nieba czy do Polski?

2 marca bieżącego roku uczniowie klasy 2d w ramach zajęć akademickich gościli doktora Marka Wedemanna, który przeniósł nas w klimat pozytywizmu i przywołał postać Henryka Sienkiewicza, skupiając się na jego powieści „Quo vadis”. Postać tego pisarza prowadzący wybrał w związku z ogłoszeniem 2016 roku Rokiem Sienkiewiczowskim.

Wysłuchaliśmy bardzo ciekawego wykładu, w którym pan doktor Marek Wedemann rozważał, czy „Quo vadis” można nazwać powieścią chrześcijańską oraz przedstawił argumenty za i przeciw.

Na początku rozmawialiśmy o źródłach inspiracji dla artystów pozytywistycznych, a były to odkrycia archeologiczne, m.in. odkrycie świątyni Izydy w Pompejach. Ta możliwość pozornego cofnięcia się w czasie i zobaczenia świata oczyma antycznych ludzi przyczyniła się do powstania płócien, takich jak ,,Odkrycie świątyni Izydy w Pompejach” Pietra Fabrisa ( II połowa XVIIIwieku), „Pompeje od strony południowo- wschodniej” Friedricha Federera (1850) czy fotografii ,,Dom w Pompejach” (1900).

Tematyka antyczna była żywa nie tylko na obrazach, ale również w powieściach, które przeżywały apogeum popularności w pozytywizmie, stąd też jednymi z najczęściej wybieranych gatunków pisarskich były powieść archeologiczna (zwana też profesorską) i martyrologiczna. Od 1834 roku pojawia się szereg utworów o tematyce antycznej.

Henryk Sienkiewicz, jak wielu innych artystów, również postanowił spróbować swoich sił w tej materii, czego efektem jest ,,Quo vadis”. Na początku jego powieść drukowana była we fragmentach na kartach „Gazety Polskiej”, dopiero później ukazała się w formie książki, jednak artysta od początku miał świadomość, jak wielkie znaczenie dla Polaków pod zaborami będzie miała jego twórczość. Od pierwszych stron wiedział, że nie stworzy typowo schematycznych postaci, a o jego powieści nie będzie można powiedzieć, że jest szablonowa. Jednak mimo to nie uniknął pomówień dotyczących rzekomego kopiowania innych pisarzy, takich jak autor „Męczenników”, lub oskarżeń, że nie zna wystarczająco Biblii, bo w powieści chrześcijańskiej główni bohaterowie powinni, jak przystało na dobrych chrześcijan, wybrać drogę Chrystusa i, podążając Jego śladem, oddać życie za wiarę. Sienkiewicz jednak wybrał świadomie inny los dla swoich bohaterów, ocalił Ligię i Winicjusza, ponieważ zdawał sobie sprawę z konsekwencji rosyjskiej cenzury, a tematykę prześladowania chrześcijańskiego uczynił metaforą ucisku zaborcy. Jak sam mówił, książki mają być dla ludzi pociechą, jak kiedyś filozofia, a w literaturze powinno być więcej miłosierdzia i szczęścia niż w życiu. Nie doprowadzając swoich bohaterów do szczęścia wiecznego, pokazał, że miłość jest najpełniejsza w życiu ziemskim i zgodnie z treścią przysięgi małżeńskiej „…i że Cię nie opuszczę aż do śmierci” użył małżeństwa jako metafory kraju, bo również Polska może istnieć tylko w realnym świecie, nie wiecznym. Sienkiewicz, pisząc „dla pokrzepienia serc”, daje nadzieję na zmartwychwstanie Polski, nie jednostki. Jak powiedział doktor Wedemann „Quo vadis” to antyk stworzony po polsku. Odpowiadając na pytanie rozważane podczas trwania wykładu, czy „Quo vadis” jest powieścią chrześcijańską? Czy prowadzi ona do nieba? Nie. „Quo vadis” prowadzi do Polski… Wykładowca uświadomił nam, że chrześcijaństwo w tej powieści jest przede wszystkim figurą polskości, a małżeństwo Ligii i Winicjusza staje się figurą bytu narodowego.

Był to bardzo interesujący wykład, który pozwolił nam spojrzeć z zupełnie innej perspektywy na twórczość Henryka Sienkiewicza, który zawsze jednak pisze o Polsce. Dzięki takim spotkaniom nie tylko uczymy się rozumieć naszą narodową kulturę, dorobek literacki, ale też coraz bardziej je doceniamy, bo dowiadujemy się, na czym polega ich wielkość.

Załączniki: