Motyw Hioba, czyli zmagania z losem
przez pryzmat wykładu dr. hab. Leszka Teusza
oraz
rozmowy z udziałem prof. Agnieszki Czyżak, prof. Joanny Maleszyńskiej
i o. Wacława Oszajcy.
Obydwa zapowiadane wydarzenia wpisują się w odbywające się w Bibliotece Raczyńskich spotkania w ramach Wielkich Inspiracji Literackich.
7 października uczniowie klasy 1d udali się do Biblioteki Raczyńskich na wykład podejmujący topos cierpienia Hioba w literaturze. Doktor hab. Leszek Teusz podzielił go na dwie części, pierwsza dotyczyła historii Hioba, a druga- motywu niezawinionego cierpienia w literaturze. Doktor Leszek Teusz przybliżył nam dosłowne treści Księgi Hioba oraz te ukryte (nieliteralne).
Przywołana powyżej Księga Hioba to historia człowieka, którego Bóg poddał próbom: choroby, samotności i zwątpienia. Jednak Hiob wyszedł z tej sytuacji zwycięsko i dzięki temu, że nie wyparł się Boga, został przez Niego szczodrze wynagrodzony.
W czasie drugiej części wykładu dowiedzieliśmy się, że temat niezawinionego cierpienia Hioba jest poruszany w wielu dziełach literackich. Bohaterzy wierszy i powieści opisujących życie Żydów w czasie II wojny światowej tak jak i on cierpieli nie z własnej winy. Także w wielu pracach z doby średniowiecza, które bardzo mocno przywiązywało wagę do życia duchowego, cierpienia wielu ludzi przyrównywano do tych hiobowych.
Temat wykładu był bardzo ciekawy, tak samo jak i sposób jego prowadzenia. Wykładowca był bardzo dobrze przygotowany, jednak brak czasu nie pozwolił nam zadać mu pytań, które zrodziły się podczas wykładu. Uzyskaliśmy jednak odpowiedź na najważniejsze pytanie: Dlaczego historia Hioba jest nam tak bliska? Ponieważ, każdy z nas choć raz będzie cierpiał nie z własnej winy.
Agata Bryłka, kl.1d
Z kolei 13 października 2015 roku uczniowie kl.IId wzięli udział w drugiej części wykładu ,,Hiob, czyli zmaganie z losem”. Rozważania i analizy tego zagadnienia podjęły się osoby o wielkiej wiedzy: prof. Agnieszka Czyżak, prof. Joanna Maleszyńska oraz o. Wacław Oszajca. Było to jedno z spotkań z cyklu ,,Wielkie Inspiracje Literackie”, organizowanego w Bibliotece Raczyńskich przy ulicy Marcinkowskiego.
Spotkanie rozpoczęło się od przeczytania przez Maję Barełkowską fragmentów ,,Księgi Hioba” w tłumaczeniu Czesława Miłosza. Kunszt aktorki pozwolił w jak najlepszy sposób wyrazić emocjonalność przedstawianych scen, przez co widz mógł spojrzeć w nieco inny sposób na przedstawione wydarzenia.
Dalsza dyskusja i rozważania dotyczyły głównie osoby Hioba, który był jednym z najbardziej oddanych sług bożych. Żył w dostatku wraz ze swoją żoną i dziećmi, gdy nagle zaczęły spadać na niego nieszczęścia, zaczął tracić wszystkie dobra materialne i niemal wszyscy się od niego odwrócili. Bohater stał się ofiarą zakładu Boga i diabła, który miał maksymalnie utrudnić mu życie, nie zabijając go przy tym. Hiob cierpliwie znosi swoje krzywdy, lecz zdarza się moment załamania, w którym bohater wątpi w sens wiary i miłosierdzie Boże. Dopiero kiedy zaakceptował swoje cierpienie, wrócił do zdrowia, a także został obdarzony znacznie większymi dobrami niż posiadał poprzednio. Istotą dyskusji stało się znaczenie zwątpienia i jego sens. O. Wacław Oszajca zaznaczył, że samo zwątpienie nie ma w sobie niczego złego, ponieważ Bóg nie chce widzieć w nas swoich służących, a współpracowników. Dodał również, że gdyby zwątpienie nie istniało i wszystko byłoby jasne dla rozumu człowieka, to nie byłoby ono piękne i wyjątkowe, ponieważ musi istnieć tajemnica, do której nie mamy dostępu.
Dalsza dyskusja dotyczyła uniwersalności księgi oraz innych postaci w historii, mogących być utożsamianymi z Hiobem. Zostaje zauważony tutaj istotny fakt- księga ta rozpoczyna serię pokoleń, które również stają się ofiarami sporu pomiędzy Bogiem a szatanem. Jednymi z przykładów były ,,Proces” Franza Kafki czy ,,Poemat o zagładzie Lizbony” Woltera. Podkreślone i udowodnione zostały słowa Władysława Broniewskiego, który mówił, że ,,gdy człowieka dotknie coś tragicznego, zmienia on swoje dotychczasowe poglądy.”
Wydarzenie było ciekawym urozmaiceniem wolnego czasu, a także pozwoliło spojrzeć w nieco inny sposób na istotę cierpienia w ludzkim życiu i dostrzec motyw Hioba w wielu współczesnych tekstach kultury.
Maciej Kowalczyk
W owym wydarzeniu uczestniczyła także Agata Galikowska, która wspomina je tak:
Dnia 13 października mieliśmy możliwość uczestniczyć w kolejnej odsłonie „Wielkich Inspiracji Literackich” i tym razem zaciekawiła nas część druga wykładów „Hiob, czyli zmaganie z losem”. Rozmowa między profesor Agnieszką Czyżak i o. Wacławem Oszajcą toczyła się na temat problemu cierpienia w aspekcie teologicznym, filozoficznym i literackim. Niestety, z powodu choroby nie mieliśmy okazji obejrzeć wspaniałej Stanisławy Celińskiej, ale wyzwaniu z „Księgą Hioba” zdecydowanie sprostała Maja Barełkowska, przepięknie prezentując historię bohatera naszego spotkania.
Zapoznaliśmy się z tym, kim w literaturze jest Hiob i jak wielkie ma znaczenie. Wykładowcy podjęli trudny i kontrowersyjny temat Unde malum – skąd zło? Ciekawa wypowiedź o. Wacława Oszajcy zmusiła nas do wielu przemyśleń, ponieważ mówił on o tym, że zło zrodziło się w najbliższym otoczeniu Boga (upadek anioła), a powiedzenie „Bóg za złe karze, za dobre wynagradza” nazwał zdaniem szatańskim, herezją. W ten sposób odpowiedź na pytanie: Unde malum? stawała się coraz bardziej jasna. Wykładowca doszedł do wniosku, że tak naprawdę Bóg dopuścił zło, ale ono także w nie uderza (jako przykład podał Jezusa oraz samego Hioba). W efekcie doszliśmy do wniosku, że bohater naszych wykładów jest tak naprawdę znakiem cierpienia, to on zadaje pytanie: „Dlaczego”, on chce wiedzieć, skąd tyle zła wokół niego. Hiob stał się również znakiem nieuchronności zła. Zastanowienie się nad pochodzeniem zła, skoro istnieje Bóg, padło także w przypadku „Poematu o zagładzie Lizbony” Woltera.
Następnie przywołanych było kilku innych autorów, którzy inspirowali się „Księgą Hioba”, takich jak Leszek Kołakowski, który w „Jezusie ośmieszonym” stwierdził, że „Jeśli nie ma królestwa, każde życie jest przegrane”, Anna Kamieńska („Pytanie do Hioba”), Czesław Miłosz („Karawele”) czy Jacek Kaczmarski („Dzieci Hioba”). Zauważyć można było, że postać Hioba stanowi inspirację dla wielu artystów.
Na koniec o. Wacław Oszajca podsumował swoją wypowiedź słowami: „Nie ma siły, która mogłaby oderwać Boga od człowieka”, co oznaczało, że mimo istnienia zła Bóg nadal jest przy swoich ukochanych ludziach.
Wykłady były fantastyczne, dużo ciekawych wypowiedzi i coś, czego nie sposób usłyszeć na co dzień. Mieliśmy możliwość wysłuchania ludzi, którzy są w tej kwestii profesjonalistami. To był na pewno dobrze spędzony wieczór!
Agata Galikowska
