„Król Edyp” Sofoklesa w ujęciu akademickim
9 listopada w III LO im. św. Jana Kantego w Poznaniu odbył się wykład o filmowym spojrzeniu na postać „Króla Edypa” autorstwa Sofoklesa. Został przeprowadzony przez dr. hab. Radosława Piętkę, a jego słuchaczami byli uczniowie klasy 1 d. Wszyscy obecni na wykładzie mieli okazję dowiedzieć się, w jakich filmach został poruszony motyw człowieka tragicznego i niezawinionego cierpienia.
Na samym początku zostaliśmy zapoznani z pojęciem estetyki greckiej, która kłóci się z krwawymi wizjami przemocy w dzisiejszych filmach obrazujących starożytne dzieje. Następnie poszerzyliśmy swoją wiedzę na temat samego twórcy „Króla Edypa”, czyli Sofoklesa. To on, pisząc swoje dzieła, stosował niesamowite detale w opisach.
Kolejnym punktem naszego wykładu było ponowne prześledzenie losów Edypa, ale o bardziej rozbudowanym charakterze. Dowiedzieliśmy się nowych rzeczy, m.in. o sanktuarium w Delfach jako najważniejszej wyroczni starożytnej Grecji, genezie imienia „Edyp” czy różnych wersjach zagadki Sfinksa, którego spotkał na swej drodze główny bohater książki Sofoklesa. To tutaj zatrzymaliśmy się na chwilę, aby razem zastanowić się nad różnymi wizjami mitologicznego stwora, a także wyobrażeniem samego Króla Edypa – był to jeden z najbardziej popularnych tematów poruszanych przez artystów XIX wieku.
Ostatnim punktem naszej prelekcji były rozważania o filmach, w których został wykorzystany motyw człowieka tragicznego i niezawinionego cierpienia. Obejrzeliśmy kilka fragmentów produkcji powstałych na przestrzeni lat. Wspólnymi siłami wysnuliśmy twierdzenie, że Edyp to postać paradoksalna, która zna swoją przyszłość, ale nie ma pojęcia, jak wyglądała jej przeszłość.
W trakcie zajęć dotknęliśmy wielu terminów filozoficznych i psychologicznych, takich jak: psychoanaliza Zygmunta Freuda, kompleks Edypa, mechanizm projekcji czy fatalizm warunkowy.
Nasze rozważania zamknęliśmy teorią, która pozostawia wiele do myślenia, a dotyczy jednej kwestii: Co, jeżeli tak naprawdę Edyp był kozłem ofiarnym, a wszystko zostało zaplanowane przez jego wrogów politycznych?
Zajęcia uznaliśmy za bardzo ciekawe i zapadające w pamięć. Poszerzyliśmy nie tylko swoją wiedzę na temat ,,Króla Edypa” i wykorzystania jego motywu na różnych płaszczyznach, ale zdobyliśmy nowe doświadczenia. Od tej pory będziemy dobrze zaznajomieni ze specjalistycznymi pojęciami, które możemy znaleźć w niejednym dostępnym tekście kultury. Mamy również nadzieję, że uda nam się w przyszłości powtórzyć zajęcia z dr. hab. Radosławem Piętką, który w przejrzysty i pełen pasji sposób potrafi przekazać innym swoją wiedzę.
Maksymilian Kuznowicz, kl. Id
Współczesne pojmowanie „Króla Edypa’’ Sofoklesa
9 listopada w III LO w Poznaniu klasa 1D miała zaszczyt gościć pana dr. hab. Radosława Piętkę, wykładowcę Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracownika naukowego z Wydziału Filologii Klasycznej.
W czasie wykładu dowiedzieliśmy się wiele o antycznym dramacie i pojęciach, które należy z nim kojarzyć. Wśród nich znalazł się między innymi związek frazeologiczny „ kompleks Edypa’’ i jego pojmowanie w dzisiejszych czasach, łączone z nazwiskiem Zygmunta Freuda.
Wykładowca zauważył również, że tragedia o Edypie ma potencjał polityczny, jak również jest to pierwsza zagadka kryminalna w Europie. To dzieło jest przepełnione symbolami, np. empatyczność oznacza przekleństwo, zagadka to tylko odroczona śmierć, a rozdroże drogi życia – element wolnej woli.
Co ciekawe, w malarstwie są ukazywane głównie dwie sceny z tej opowieści: bohater walczący ze sfinksem często na podobieństwo pojedynku św. Jerzego ze smokiem oraz opuszczenie przez oślepionego Edypa Teb z córką Antygoną.
Jest to opowieść o nietypowej postaci, która zna swoją przyszłość, ale nie zna przeszłości. Wypiera się również poznania prawdy i pokazuje, jak emocje działają na człowieka.
Zobaczyliśmy także wiele ciekawych dzieł nawiązujących do „ Króla Edypa”, np. surrealistyczny, pełen symboli, obraz Maxa Ernsta „ Oedipus Rex” z 1922. Kolejną ciekawą interpretacją dramatu jest film teatralny Julie Terior, który ukazuje współczesne spojrzenie na tę starożytną opowieść. Jest to też przykład dostosowania teorii o koźle ofiarnym do różnych kultur.
Jeśli zainteresował Was ten temat, koniecznie zobaczcie filmowe adaptacje:
– „ Edipo Re” z 1910 r. – reż. Guiseppe de Liguorinirgo
– „ Oedipus Rex” z 1957 r. – reż. Tyron Guthrie
– „ Edipo Re” z 1967 r. -reż. Pier Paolo Pasolini
i filmy, w przypadku których jednym z wątków jest historia króla Edypa:
– „ Jej Wysokość Afrodyta” (z 1995 r.- przykład fabuły Sofoklesa jako komedii) –reż. Woody Allen
– „ Raport mniejszości”( z 2002 r.) -reż. Steven Spielberg
– „ Pogorzelisko” (z 2010 r.) -reż. Denis Villeneuve
Myślę, że Wykładowca chciał przede wszystkim pokazać nam, iż tak wielkie dzieło ma swoje odzwierciedlenie we współczesnej kulturze.
Marianna Isańska
