,,Motyw Odyseusza- film, teatr, obraz, muzyka”
,,Wielkie inspiracje literackie to wystawa i cykl spotkań poświęconych roli adaptacji w kulturze. Podczas ośmiu wieczorów odbędą się wystąpienia, prezentacje i rozmowy zaproszonych naukowców dotyczące motywów literackich, ich bohaterów i obecności w sztuce, a wybitni aktorzy zaprezentują fragmenty wybranych utworów. Punktem wyjścia są postaci i motywy najczęściej przywoływane w kulturze przez wieki, które stały się nieprzemijającą inspiracją dla pisarzy, malarzy, reżyserów teatralnych, filmowych oraz kompozytorów.”- tę informację oraz szczegóły dotyczące przedsięwzięcia oraz kolejnych spotkań można znaleźć m.in. na stronie: http://www.poznan.pl/mim/events/spotkanie-ii-w-ramach-cyklu-wielkie-inspiracje-literackie,81884.html
Za nami już pierwsze spotkanie z cyklu WIELKICH INSPIRACJI LITERACKICH poświęcone postaci Odyseusza. Wzięło w nim udział 9 osób z kl.IId. Oto dwa spojrzenia na wrześniowe spotkanie, Agaty Galikowskiej i Pawła Antuchowskiego.
Tak wspomina je Agata:
Uczniowie klasy II d brali udział 15 września w bardzo ciekawym i zaskakującym wykładzie zatytułowanym „Motyw Odyseusza jako symbol drogi człowieka przez życie”. Było to spotkanie z cyklu „Wielkie inspiracje literackie” odbywające się w Bibliotece Raczyńskich. W dyskusji wzięli udział bardzo mądrzy i wyjątkowi ludzie – Antoni Libera, profesor Jacek Wachowski oraz profesor Joanna Maleszyńska.
Dyskusja dotyczyła przede wszystkim prezentacji bohatera „Odysei” autorstwa Homera, czyli Odyseusza. Bohater ten po zakończeniu wojny trojańskiej wyruszył w podróż powrotną do domu. Na Itace oczekiwała na niego ukochana żona Penelopa. Niestety, droga nie była łatwa. Odyseusz stracił wielu członków załogi, trafiał co chwilę w różne niebezpieczne miejsca, między innymi na wyspę Cyklopów czy wyspę czarodziejki Kirke. Osoby uczestniczące w dyskusji wytłumaczyły nam, jak na tę historię patrzyli inni autorzy, którzy nieraz odwoływali się do „Odysei”. Odys obecny był w literaturze wielu epok jako metafora degradacji. W wersji sofoklejskiej mieliśmy do czynienia z małą wstawką z „Iliady”, główną rolą Filokteta oraz z ukazaniem wręcz odrażającej wersji Odyseusza, który przedstawił bohatera jako łajdaka.
Podjęto także historyczny problem z udowodnieniem, że Homer jest autorem „Odysei”. Podkreślono iż, przez długi czas opowiadanie to było przekazywane ustnie (tzw. literatura oralna), a co za tym idzie – wiele mogło się zmienić i w tym momencie możemy mieć do czynienia z niepełną i niezbyt prawdziwą historią pierwotnej „Odysei”. Również tłumaczenie jej z języka greckiego mogło przysporzyć błędów, ponieważ dużo w tym opowiadaniu było dialektu jońskiego. Dowiedzieliśmy się, że według Ronalda Barda postać Odysa ma siłę przyciągania innych postaci. Jest to figura domu (miejsce, do którego się powraca), rewanżu, poczucia sprawiedliwości. Profesorzy przybliżyli nam powieść Jamesa Joyce’a „Ulisses” z 1922 roku jako antyodyseę.
Całość zakończyła się humorystycznymi opowiastkami o Odyseuszu i podsumowaniem wykładu.
A tak pisze o nim Paweł:
Biblioteka Raczyńskich. To właśnie w tej wspaniałej świątyni wiedzy 15 września br. odbyło się spotkanie z cyklu ,,Wielkie inspiracje literackie” o podtytule ,,Motyw Odyseusza jako symbol drogi człowieka przez życie”. W dyskusji brali udział Antoni Libera, tłumacz Illiady i Odysei na język polski, oraz filologowie, prof. Joanna Maleszyńska oraz prof. Jacek
Wachowski.
Odyseusz jest słynnym bohaterem ,,Illiady” i ,,Odysei”. Podczas wystąpień usłyszeliśmy wiele interesujących dygresji, jednakże burzyły one nieco strukturę wypowiedzi, przez co chwilami słuchacze mieli problem z podążaniem za tokiem rozumowania rozmówców. Jednakże po uporządkowaniu wyłania nam się kilka ciekawych informacji dotyczących owej postaci. Odyseusz jest pełnym człowiekiem. Nabywa w swoim życiu wielu różnych doświadczeń, od militarnych, przez erotyczne, a na metafizycznych kończąc. Co ciekawe, jego liczne przygody erotyczne nie stanowiły dla niego przeszkody, aby być wiernym swej żonie, gdyż kultura grecka na to przyzwalała. Był człowiekiem o dwóch obliczach; z jednej strony uważano go za męża stanu, wojownika, wiernego męża, a z drugiej -był człowiekiem podłym, żarłocznym i cudzołożnikiem. Za jego ciemne cechy Dante w ,,Boskiej komedii” umieszcza go w ósmym kręgu piekła. Był utożsamiany z Mefistofelesem bądź Dionizosem.
W ,,Odysei” możemy odnaleźć trzy główne motywy, mianowicie perspektywę drogi (którą charakteryzuje poznawanie nowych miejsc, ale także dojrzewanie bohatera, stan
mądrości osiąganej poprzez doświadczenie), figurę domu (czyli odkrywanie sensu tożsamości i identyfikacji , która odpowiada na pytania, kim jestem, jakie jest moje pochodzenie) i wreszcie poczucie sprawiedliwości, ponieważ Odys, poprzez powrót do Triady i zabicie wszystkich kochanków Penelopy odbiera to, co się mu należy.
Pewną ciekawostką techniczną jest to, że spisanie obu eposów nastąpiło ponad 150 lat po śmierci autora, dopiero w piątym wieku przed naszą erą. Zostały spisane za sprawą władcy Aten, Pizystrata, i dzięki temu dotrwały do naszych czasów. Do chwili spisania utworów w tradycji ustnej krążyło kilka wersji, dlatego obecne utwory są tylko jedną z nich.
Wydarzenie było ciekawym rozszerzeniem wiedzy na temat dwóch najważniejszych tekstów starożytnej Grecji. Z pewnością wybiorę się na kolejne spotkanie z cyklu.
Jak widać, obie osoby uznały spotkania za godne polecenia i pozwalające inaczej spojrzeć na postać osławionego Odysa. Przed nami październikowe spotkanie z Motywem Hioba, czyli zmaganie z losem. Szczegółowe informacje: http://www.bracz.edu.pl/aktual/201510/hiob.jpg
Beata Błaszczyk
