Karta pracy dla ucznia – MIĘDZY TEKSTEM A OBRAZEM
Lekcja pokazowa w Galerii Malarstwa i Rzeźby Muzeum Narodowego w Poznaniu
20 stycznia 2018r.
Czas zajęć: 120 minut
Prowadzenie: Róża Połeć z Uczniami kl. 2a, 3a III LO im. św. Jana Kantego w Poznaniu
EKFRAZA – „wiersz o obrazie”, rodzaj „legendy epigraficznej” – czyli niezbędnego objaśnienia nieznanych znaków na mapie płótna, zestaw wskazówek ułatwiających poruszanie się w sferze plastycznej. Głównym celem ekfrazy był wyraz emocji związanych z patrzeniem na dzieła sztuki, jednak od początku towarzyszyły jej także walory użyteczne i edukacyjne. Starożytne epigramy o sztuce służyły gloryfikacji artysty, mecenasa lub kręgu kulturowego, w którym powstało opisywane dzieło.
Ekfraza informacyjna – polega na prezentacji obrazu poprzez narrację i opis, początkowo obowiązuje w niej zasada wierności wobec obrazu, sumiennego wyjaśniania zastosowanych scen, alegorii i znaków malarskich, z czasem opisy stają się coraz bardziej swobodne; ta forma przekształca się w powieść ożywiającą obraz.
Ekfraza dyskursywna – przyjmuje formę wypowiedzi osób z obrazu, może to być kazanie, monolog lub dialog; najczęściej stanowi rozwinięcie wszelkich gestów przemowy zastosowanych przez malarza; rodzaj prototypu komiksu.
Ekfraza inwokacyjna – forma prośby, modlitwy, zwrotu hipotetycznego widza do namalowanej postaci; początkowo stosowana głównie w odniesieniu do obrazów religijnych, sporadycznie również przez artystów współczesnych (np. Cz. Miłosz, J. Kaczmarski).
Ekfraza syntetyczna – przyjmuje formę sentencji, krótkiego komentarza, zawiera zwięźle ujętą główną myśl obrazu, może stanowić rodzaj wypowiedzi odautorskiej, przynależą do niej różnego typu „monografie”, „medaliony”.
Ekfraza ekstatyczna – forma zapisu doświadczeń percepcyjnych, nacechowana subiektywnie, skupiona na analizie warstwy malarskiej (koloru, przestrzeni, tworzywa).
POLECENIE gr. I
Dokonaj interpretacji cyklu obrazów Jacka Malczewskiego Zatruta studnia.
Wykorzystaj kontekst literacki:
* wiersz Lucjana Rydla Zatruta studnia.
* komentarz z albumu nt. twórczości J. Malczewskiego
Forma:
* karta pracy – style odbioru literatury/ tekstów kultury
* ekfraza dyskursywna
POLECENIE gr. II
Dokonaj interpretacji obrazu Jacka Malczewskiego Błędne koło.
Wykorzystaj kontekst literacki:
* wiersz Adama Krasińskiego Wizje malarskie II. Jacek Malczewski.
(także kontekst Wesela S. Wyspiańskiego)
* artykuł z albumu nt. twórczości J. Malczewskiego
Forma:
* karta pracy – style odbioru literatury/tekstów kultury
* mapa myśli
* ekfraza dyskursywna – monolog
POLECENIE gr. III
Dokonaj interpretacji obrazu Jacka Malczewskiego Autoportret z hiacyntem.
Wykorzystaj komentarz z albumu nt. twórczości J. Malczewskiego
Forma:
* mapa myśli nt. biografii i twórczości Jacka Malczewskiego (inspirowana komentarzem do obrazu Autoportret z hiacyntem) oraz materiałem zebranym z ekspozycji MN w galerii Młodej Polski
(* ekfraza dyskursywna – monolog )
POLECENIE gr. IV
Dokonaj interpretacji wybranych obrazów Józefa Chełmońskiego.
Uwzględnij kontekst literacki – wiersz Heleny Gordziej pt. Do obrazu Józefa Chełmońskiego (Orka) oraz fragmenty wykładu dra Michała Haeke (MN w Poznaniu) na temat malarstwa Józefa Chełmońskiego.
Forma:
* mapa myśli nt. Malarstwa Józefa Chełmońskiego
* ekfraza, np. informacyjna lub ekstatyczna
*METODA ZDYSCYPLINOWANEJ LEKTURY OBRAZÓW W TRZECH OBSZARACH
CZY PŁASZCZYZNACH:
1) studia techniczne – zasada kompozycji, cechy artystyczne tekstu, pomysł na skonstruowany przez artystę tekst;
2) studia faktów (fakty, informacje) – płaszczyzna historyczna faktów i wiadomości potrzebna do prawidłowego odczytania tekstów w kontekście epoki, jej programu, specyficznych znaków kulturowych;
3) interpretacja (język dzieła) – odczytuje się i nadaje sens związkom i relacjom między postaciami, przedmiotami, rzeczami, gestami, kolorami, planami.
WZAJEMNE OŚWIETLANIE SIĘ SZTUK
– informacje płynące z innego dzieła na temat dzieła sztuki,
– ukazywanie związków literatury z malarstwem, z tradycją, z epoką historycznoliteracką,
– umiejętność odczytywania treści – przesłanie tekstu kultury (np. jego symboliki),
– w dziełach sztuki deszyfruje się świat przedstawiony,
– interpretacja = poszukiwanie sensu,
– ustalenie prawdy tekstu kultury:
* Jak jest coś pokazane/powiedziane?
* Dlaczego w takiej formie?
* Co odczytane obrazy znaczą jako całość?
ZATRUTA STUDNIA JACKA MALCZEWSKIEGO (MN w Poznaniu)
EKFRAZA DYSKURSYWNA
Wypić czy nie wypić oto jest pytanie
Jak trochę wypiję nic się nie stanie
Cisza!
Słyszę z oddali czyjeś wołanie
Muszę podjąć decyzję
Bo nic dla mnie nie zostanie
Boję się.
Pragnienie jest zbyt duże
Lecz pycha i chciwość…
Już nie mogę dłużej!
Patrzę w dół , widzę piękne oblicze
Czuję jak mnie woła
By zmienić me oblicze
Bliżej
Już prawie dotykam jej moimi ustami
To pocałunek miłości z omamami.
Bliżej
Otwieram oczy, mrugam nieustannie
Mrok mnie otacza
Szczęścia tu nie znajdę
Gdzie jest piękno
Gdzie marzenia płonne
Próbuję się wydostać
Chyba jest już po mnie…
